Fout! Kromme Nieuwegracht 3-5 is al eeuwen de thuisbasis van leergierige jonge vrouwen die staan te trappelen deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Het begint met Belle van Zuylen. Een plaquette met de tekst Ik vraag niet om vrijheid van denken. Die heb ik herinnert aan de jaren die de schrijfster/componist hier doorbracht. Na de vrouwelijk atheneumleerlingen begin vorige eeuw, deden tienduizenden mavo- en havo-meisjes bij Schroevers kennis op over officemanagement, secretariaat, toerisme, account-management of public relations.

Hoge plafonds, een statig trappenhuis, de docentenkamer in kenmerkend blauw. Oud-directeur Joris Fleskens heeft het interieur nog op zijn netvlies. Hij werkte bij Schoevers tot 2001 – het crisisjaar waarin hij met alle andere regiodirecteuren werd ontslagen. ‘De muren waren dik’, herinnert hij zich. ‘Misschien wel een halve meter. `Het boren voor een extra deur in mijn kamer duurde eindeloos.’ Zijn werkkamer had zicht op het bruggetje. Oud-studente Petra Hofman (46) komt in 1998 op de Kromme Nieuwegracht. ‘Ik wist na de havo niet goed wat ik wilde. Mijn ouders zeiden: ga Schoevers doen, net als je oudere nichtje, dan komt het goed.’ Ze volgt de 2-jarige mbo-opleiding tot directiesecretaresse.

j-f-j-f
‘Na al die theorie ging ik iets doen wat ik in praktijk kon brengen. Ik leerde typen, begon met j-f-j-f.’ Al is dat bij haar niet meer op de maat van de charleston of het tikken van een stok van de docente. ‘In de klassen zaten vooral dochters van ondernemers en directeuren. In onze groep zat één jongen. We hielden ervan er verzorgd uit te zien, maar waren geen tuthola’s. We werden voorbereid op het werkende leven.’ Typerend voor ‘eentje van Schoevers’ is de mentaliteit, zegt brandmanager Esther Moolenaar. ‘Dingen uit jezelf oppakken, zaken regelen. Net een beetje verder kijken dan je bureau lang is. Zij organiseren in vriendengroepjes altijd het weekendje uit.’ Hofman komt in 2007 terug op het Schoeversnest, nu als P.A. van de directeur in Hilversum. ‘Ik kwam daardoor nog op de Kromme Nieuwegracht. Dat had wat, ik ben er tenslotte volwassen geworden. Net of ik in een tijdcapsule zat. Ik herkende alles: de vloer, zelfs de geur.’ 

Kippenhok
De vestiging in Utrecht dateert van 1935. Adriaan Schoevers richt in 1913 in Amsterdam een secretaresseopleiding op. Hij mikt op vlotte jonge vrouwen die kansen willen. Ze leren typen, steno in Nederlands, Frans, Duits en Engels (150 letter grepen per minuut), vreemde talen, omgangsvormen. Alles wat nodig is voor een kantoorbaan. Zo kunnen ze in ieder geval tot hun trouwen hun eigen geld verdienen. De eerste studenten zijn van goeden huize, ook adellijke meisjes giechelen mee in het ‘kippenhok’. Tot ver na de oorlog. Uit die tijd dateert ook het beeld van ‘tutjes met twinset en een parelketting’. Die met hun representatieve voorkomen en de vergaarde kennis overigens meteen een baan vinden. In de glorietijd telt de Utrechtse tak duizenden studenten. Merendeels jonge vrouwen, ondanks de steevast herhaalde boodschap dat mannen ook welkom zijn. In de jaren 90 krijgt Schoevers een boost: Sylvia Tóth, eigenaresse van uitzendorganisatie Content, koopt het particuliere instituut. Ze investeert in nieuwe panden, in extra docenten en cursussen. ‘Utrecht’ gaat dan naar de Kromme Nieuwegracht. Er komt een hbo-tak. 

Goede fee
Maar het bedrijf krijgt concurrentie van roc’s. En vernieuwt inhoudelijk te weinig. Het imago van de secretaresse verandert ten nadele: Opzij noemt haar ‘een goede fee die in alle stilte op de achtergrond opereert in dienst van mannelijke bazen’. Rond 2000 kent het bedrijf volgens het boek De meisjes van Schoevers 2,4 miljoen verlies en schulden. Het krabbelt na reorganisaties en overnames weer op. In 2015 koopt NCOI Schoevers. ‘Onze studenten kunnen meer dan notuleren en koffie halen’, vertelt Petra Hofman. ‘Dat beeld is achterhaald. We leiden co-managers op: iemand die spart met de directeur en dingen influistert.’

Woonhuis, winterverblijf, school, gedeelde werkplek, appartementen. Kromme Nieuwegracht 3-5 heeft in de loop der eeuwen diverse functies gehad. Het pand was in de middeleeuwen woonhuis van een kanunnik (geestelijke), het maakte deel uit van de immuniteit van Sint Pieter. In de 18e eeuw werd het dubbele woonhuis winterverblijf voor de adellijke Van Tuyll van Serooskerkentjes. Uit die tijd dateert de brede voorgevel en het bruggetje over het water. Twee eeuwen later (1925) kwam er een extra verdieping bovenop en achter een vleugel met lokalen voor de leerlingen van het Bonifacius Lyceum. Deze katholieke middelbare school was de eerste in ons land waar jongens en meisjes samen in het klaslokaal zaten. Volgend opleidingsinstituut dat het pand betrok (1982) was de particuliere academie voor fysiotherapie van Thim van der Laan. Twaalf jaar later koopt Sylvia Tóth, eigenaresse van uitzendbureau Content én van Schoevers, het statige rijksmonument. Van 1994 tot 2016 is het de thuisbasis van Schoevers opleidingen. Daarna zat in het historische pand De Stadstuin met werkruimte te huur voor ‘inspirerende ondernemers’ die op zoek zijn naar ‘een toffe tijd’. Nu wordt het verbouwd tot appartementen en kantoor.

< naar bewoners-en-straten-overzicht