Kromme Nieuwegracht 35a
Ook voor Mieks de Leeuw ligt nu een struikelsteen in de binnenstad van Utrecht. Op 13 december, de dag van Santa Lucia, is deze voor haar huis geplaatst. Geloof betekende veel voor Mieks en er is bewust gekozen het op deze feestdag, het feest van het Licht, de steen te plaatsen. Tientallen mensen verzamelden op de Kromme Nieuwegracht 35a voor deze ceremonie. Aanwezig waren onder andere haar klein- en achterkleinkinderen.
Maria Geertruida Henrica de Leeuw-Snackers, beter bekend als Mieks, wordt op 6 juni 1944 gearresteerd om een onbenullig akkefietje. Ze woonde toen der tijd op aan de Kromme Nieuwegracht en had een Duitse secretaresse bij haar wonen. Toen die secretaresse een dag overstuur thuiskwam omdat haar trein was beschoten door Engelsen, raakten de twee verstrikt in een discussie of de Engelsen moordenaars zijn. Mieks merkt op dat als dat zo is, de Duitsers ook moordenaars zijn. Dit valt niet lekker bij de Duitse secretaresse waarna zij Mieks aangeeft. Mieks wordt op 15 oktober 1944 naar Leipzig gebracht, waar zij uiteindelijk bezwijkt.
Familieleden, buurtgenoten en Kardinaal Eijk. Mieks was katholiek en bevriend met Kardinaal de Jong © Gert-Jan Peddemors
‘Het is een eerherstel dat we haar willen geven’, vertelt initiatiefnemer Nicole Zonderhuis haar speech. Voor haar staat een klein altaar met foto’s van Mieks, en brandende kaarsen. Tientallen mensen staan en zitten rondom het altaar om naar gedichten en verhalen van de ceremoniemeester, en ook van de kleinkinderen van Mieks te luisteren. Ook de nicht van Mieks is erbij. In een rolstoel en goed ingepakt tegen de regen en kou spreekt zij het publiek ook nog even toe op 98-jarige leeftijd. ‘Het is heel bijzonder dat dit voor mijn oma wordt gedaan. Ik had nooit verwacht dat er zo een grote ceremonie zou komen. Het heeft onze familie ook heel erg bij elkaar gebracht’, vertelt Renée, het jongste kleinkind van Mieks.
Sjaal
Een rode sjaal met strepen. Deze werd Mieks ontnomen toen zij in Leipzig in een houten barak verbleef tussen Duitse gevangenen in de winterkou van februari 1944. De temperatuur lag toen gemiddeld twee graad onder nul. Herhaaldelijk vroeg Mieks om deze sjaal en elke keer werd haar verzoek afgewezen. Ze had alleen een ruwe katoenen jurk met een dun onderlijfje aan om haar warm te houden. Toen Mieks bronchitis had opgelopen, en het eigenlijk al te laat was, werd haar haar sjaal gegeven. Ze overlijdt twee weken later, op 13 februari 1944 aan de gevolgen van ‘algemene verzwakking’.
Deze sjaal betekent veel voor Maud de Leeuw, kleinkind van Mieks. Ze leest een brief aan haar oma voor tijdens de ceremonie. Zelf heeft ze ‘een rode sjaal op de kop getikt’, vertelt ze. In plaats van strepen heeft Maud zonnebloemen geborduurd op de sjaal, die symbool staan voor licht en warmte. ‘Lieve oma, de sjaal is een beetje moeilijk aan de andere kant te krijgen, dus wilde ik hem in bewaring geven aan uw jongste kleinkind, Renée’, leest Maud voor uit haar brief. ‘Ik vind het allereerst ontzettend lief, en een fantastisch symbool omdat het een rode sjaal was die mijn oma niet kreeg toen ze in de gevangenis zat. Het betekent heel veel voor mij en geeft niet alleen echt warmte, ook symbolisch’, reageert Renée achteraf op het mooie gebaar van haar nicht.
De steen werd aan het eind van de ceremonie door twee andere kleinkinderen van Mieks in de grond gelegd, vlak voor het altaar. Vanaf nu kunnen mensen ook op de Nieuwe Krommegracht letterlijk struikelen over de steen van Mieks de Leeuw.
Maria Geertruida Henrica Snackers, roepnaam Mieks en dochter van een hotelier (Hotel de Wereld) uit Wageningen en haar man Alphonsus Petrus Maria de Leeuw runnen de bekende kruidenierszaak Alphons de Leeuw op de Twijnstraat 50 in Utrecht – een winkel met koloniale waren: o.a. koffie, thee en specerijen. Wanneer de oorlog uitbreekt wonen zij aan de Kromme Nieuwegracht 35a. Mieks is dan 56 jaar en haar kinderen zijn tussen de 19 en 29 jaar.