Boterstraat
Aan de Boterstraat, een van de oudste straten in de binnenstad gelegen tussen Mariaplaats en Lijnmarkt, staat een middeleeuws stadskasteel uit 1260. Dit pand, voorheen nummer 20 nu Visschersplein 1 werd het Lombardenhuis genoemd, omdat het gebouwd werd met gelden uit Lombardije. In 1621 werd het gekocht door Roelant Saverij.
Deze gaf het stadskasteel een andere naam: ‘Het Keyserswapen’. Niet zo vreemd, want Saverij was hofschilder geweest in Praag en Wenen in dienst van keizer Rudolf II en zijn opvolger en hechtte hier belang aan. Het bezat een mooie tuin met planten, bloemen en tulpenbollen. Saverij moet een kapitaal voor de bollen betaald hebben, want ons land was vanaf 1636 in de ban van de tulpenkoorts ook wel tulpenmanie genoemd. Saverij woonde tot in 1638 in de Boterstraat en bleef ongehuwd.
Deze hofschilder werd geboren in Kortrijk in een kunstenaarsfamilie, vluchtte met zijn ouders in 1585 naar Haarlem om religeuze redenen en werd opgeleid in Amsterdam samen met zijn broer. In 1604 wordt hij gesignaleerd in Praag. Als kunstenaar stond Roelant Savery hoog aangeschreven bij zijn tijdgenoten. Na zijn terugkomst was hij een van de beste betaalde schilders. In opdracht van Gedeputeerde Staten van Utrecht vervaardigde hij het huwelijkscadeau voor Amalia van Solms, een schilderij vol dieren, waarvoor hij maar liefst 700 gulden (8600 gulden nu) ontving. Voor deze opdracht had hij inspiratie opgedaan aan het hof in Praag. Rudolf II, omgeven door kunstenaars, wetenschappers, astronomen, alchemisten, bezat een uitzonderlijke kunst- en rariteitenkabinet en een collectie met levende en opgezette exotische dieren, waaronder waarschijnlijk ook een dodo. Deze loopvogel, uitgestorven in 1681 heeft Saverij ook afgebeeld.
Ondanks zijn grote succes, eindigde het leven van deze schilder in mineur. Alcoholverslaving, oplichting en het verlies van zijn ‘sinnen’ veroorzaakten zijn ondergang. Zijn zwager liet hem schuldbekentenissen ondertekenen na hem eerst dronken gevoerd te hebben. In 1638 ging hij failliet en was genoodzaakt ‘Het Keijserswapen’ te verkopen. Kort daarna, stierf hij en liet een "desolate boedel" na.
Met Saverij kunnen we nader kennismaken tot half mei in het Mauritshuis in Den Haag. Natuurlijk zijn er ook bruiklenen uit het Centraal Museum, waaronder een prachtig gecomponeerd bloemstuk met bloemen die onmogelijk allen tegelijk in bloei kunnen staan, maar dat is de vrijheid van de kunstenaar.
Op Boterstraat 22 in het St. Eloyen Gasthuis, hangt van Saverij de schildering Elia in de Woestenij, te bezichtigen op Open Monumentendag op 14 september a.s.
Bovenaan Een dodo door Roelandt Savery (1626)