Het toerisme groeit; bewoners van hofjes raken rust en privacy kwijt. Toeristen gluren door de ramen, maken foto’s van interieurs. Rondleiders staan minutenlang voor iemands deur, groepen blokkeren de steeg. Hofjes en binnenterreinen worden door steeds meer mensen, al dan niet met gids, bezocht. De plekken die voorheen alleen bewoners kenden, verliezen hun verborgen karakter.
Binnenstadsbewoners zijn daar niet altijd blij mee, zeker niet degenen die wonen op openbaar toegankelijk binnenterreinen in het Museumkwartier. ‘Het was hier ooit heerlijk stil, nu niet meer’. Of: ‘Bezoekers houden geen rekening met onze privacy’. Anne Wouters van Utrecht Marketing bevestigt: het toerisme in Utrecht groeit.
Stepjes
Sommige dagen lopen doorlopend groepen over het binnenterrein in het Museumkwartier waar Rob Kramer woont. ‘Prima, het is openbaar terrein. We hebben de boel zelf opgeknapt, dat trekt mensen aan. Je gaat niet naar een vuilnisbelt staan kijken’.
Maar dat mensen voor zijn raam staan en zijn interieur fotograferen, gaat hem te ver. Staat de voordeur open, dan stappen sommigen zelfs binnen. Als die dan ook nog zeggen: ‘We fotograferen u toch niet?’, heeft hij ’m goed zitten. ‘Wij wonen hier gewoon!’
Nog zo’n ergernis: de stepjes. ‘Komen ze met een rotgang langs ons huis sjezen, net de Formule-1. Die hype duurde gelukkig kort, net als die Segways. Ik snap het wel: de concurrentie is moordend en al die ondernemers willen iets unieks aanbieden’.
Sommige gidsen komen met kleine groepen, waarvan de deelnemers cultureel of historisch geïnteresseerd zijn. ‘Eerlijk is eerlijk – zelf doe ik zoiets ook in een vreemde stad. Personeelsuitjes, teambuildings met puzzelopdrachten zijn het ergst. Deelnemers zijn in gedachten al bij de borrel na afloop, lopen te geiten en kijken niet wat de gids aanwijst. Ga dan niet voor mijn deur staan!’. Ook irritant: sommige toeristen gaan op het bankje voor iemands huis zitten.
De verstopte plekken van de Binnenstad zijn steeds vindbaarder geworden. De VVV en zo’n 20 commerciële aanbieders verkopen hofjeswandelingen; het stikt van de routebeschrijvingen online. Rob: ‘Mensen zetten een foto’s op Facebook en geven tips over verborgen plekjes’.
Fastfood
In diverse buurten hangen bordjes met Verboden Toegang of een verplichte looproute.
Bewoner Hans Popma van het Hofje van Veelo heeft zijn ramen vóór geblindeerd, tegen de inkijk. En bij het pad langs de achtertuinen van de Tuinstraat hangt zo’n bord. ‘Ze stonden soms bij ons op het gras te roepen ‘Hier is geen doorgang, we moeten terug’. Ook bewoners van de Zeven Steegjes ergeren zich steeds vaker aan de privacyschendende amateurfotografen.
Binnenstadsbewoner Joop van den Borne constateert ook dat de drukte toeneemt. ‘Staat er in de steeg weer een grote groep met gids, kom ik bijna de deur niet uit. Toeristen houden weinig rekening met bewoners. Zijn ze uitgewandeld of -geshopt, dan eten ze op ons hof hun fastfood op. De verpakkingen flikkeren ze op de grond, die mogen wíj dan opruimen’.
Gediplomeerd stadsgids (en Utrechter) Iris Dijkstra is goed voor 200 rondleidingen per jaar. ‘Voor toeristen kan de Binnenstad aanvoelen als één museum, waardoor ze niet meer doorhebben dat hier ook mensen gewoon wónen’.
Ze herinnert zich: ‘Ik was uitverteld, hoorde kraken. Een vrouw had een tak afgebroken van een prachtig bloeiende boom: ze wilde thuis de soort opzoeken. Ik heb snel daarna de bewoners een pak dure koekjes en verontschuldigingen aangeboden. Dit kon echt niet’.
Foto bovenin Sommige toeristen gaan net zo makkelijk voor het raam staan en fotograferen het interieur © Luuk Huiskes