Alsof ‘ie nog is weggeweest... De singel is alweer twee jaar rond; de historische fout uit de jaren 70 is hersteld. In coronatijd bleek al hoe populair een wandeling langs het water is. En hoe heerlijk het zit op de weiden of steigers langs de singel. Dat je weer rond kunt varen ... geweldig! Dat lijkt vanzelfsprekend, maar is het niet. Dat we zo kunnen genieten van de singel, is te danken aan de inzet van actiegroep Utrecht Weer Omsingeld die maar bleef lobbyen voor het terugbrengen van het water. Om het succes te vieren, maar ook om duidelijk te maken dat boze burgers – mits verzameld en met een langetermijnplan – iets voor elkaar kunnen krijgen, is eenmalig een magazine uitgebracht: Utrecht Weer Omsingeld. Het is te koop bij het Volksbuurtmuseum.
In februari 1968 stemde de Utrechtse gemeenteraad voor demping van de singel tussen de Bemuurde Weerd en het toenmalig militair hospitaal (nu hotel Karel V). Het had nog veel erger kunnen zijn, als minister Klompé geen stokje had gestoken voor verdere demping.
Mini-snelweg
Er kwam een 12-baans mini-snelweg tussen Catharijnesingel en Vredenburg. En waar ooit het water van de Weerdsingel stroomde, kwam een parkeerplaats. Een onveilige, met veel inbraken. Over de straat Weerdsingel WZ reden dagelijks 32.000 auto’s, over twee banen.
Begin jaren 90 werd Utrecht Weer Omsingeld opgericht. Deze acht mannen – Hans Schoemaker, Ben Nijssen, Guus Cladder, Bert van Velzen, Henk van den Berg, Henk Hommerson, Theo de Jong, Richard Stolzenburg – hebben zich onvermoeibaar ingezet voor terugkeer van het water in de stadsbuitengracht.
Afbeelding van de start van de werkzaamheden voor het dempen van het noordwestelijk deel van de Stadsbuitengracht in de kom in de Stadsbuitengracht bij de Weerdsingel W.Z. (Weerdsluis) in 1970 (Het Utrechts Archief)
Het kostte hun zes jaar (1990-1996) om het gemeentebestuur ervan te overtuigen dat de singel hersteld moest worden. En toen nog vier jaar, voordat wethouder Jan van Zanen de eerste schep in de grond stak om het stuk singel tussen Weerdsluis en Paardenveld weer te openen. In 2015 was het stuk tussen de rotonde bij het Paardenveld opengegraven. Pas vijf jaar later, in september 2020, kon gevierd worden dat het laatste stuk naar Karel V was afgerond. Hèhè.
Wethouder mr. J.H.C. van Zanen en oud-judoka en IOC-lid Anton Geesink op een historisch vrachtschip tijdens de opening van het herstelde stuk Stadsbuitengracht tussen de Weerdsluis en de Monicabrug te Utrecht. Dit stuk van de Stadsbuitengracht is 'ontdempt' in het kader van het project Herstel Singelstructuur (Het Utrechts Archief, fotograaf D.C. Goosen)
Het magazine zet Wijk C-bewoner Ben Nijssen, van Utrecht Weer Omsingeld in het zonnetje. Hij vertelt: Tussen 1990 en 2000 kwam UWO bijna iedere 14 dagen bij elkaar. Ik heb de notulen van alle vergaderingen nog. Op mijn fietsje heb ik ze, met de uitnodiging voor de nieuwe vergadering, telkens bij iedereen bezorgd.’ Hij legt de tactiek van UWO uit. ‘We mekkerden niet over waar we het niet mee eens waren, want dan krijg je het niet voor elkaar, het moest een positief verhaal blijven.’
Handtekeningenlijst
Bij de Weerdsingel hadden ze de bewoners snel mee voor singelherstel. Ze gingen alle huizen aan de Weerdsingel en Nieuwekade langs met een handtekeningenlijst. De reacties waren volgens hem enthousiast, op een enkeling na. Dat ze hun parkeerplaats kwijt zouden raken – geen probleem.
Een aantal politici krijgt credits voor hun inspanningen: PvdA’er Ger Mik, GroenLinkser Annemiek Rijckenberg, VVD’er Jan van Zanen. Hij was degene die de schep in 2000 in de grond stak, de eerste stap op weg naar singelherstel. Ook ambtenaar Rini van Veen wordt in het zonnetje gezet.
De nieuwe Monicabrug en omgeving in 2000, vanaf het pand Oudenoord 2. Met links en rechts van de brug werkzaamheden ter voorbereiding van het opnieuw uitgraven van het gedeelte van de Stadsbuitengracht tussen de Vecht (links) en het Paardenveld; op de achtergrond de St.-Jacobsstraat (Het Utrechts Archief)
Natuurlijk waren er mensen die terugbrengen van het water een onzalig plan vonden. De Kamer van Koophandel en de ondernemers, verenigd in het Platform Binnenstad, vreesden dat het winkelgebied onbereikbaar zou worden. Met name de Bijenkorf verzette zich. Gelukkig tevergeefs.
Zijn we er al? Nee. Met klimaatverandering wordt de rol van het singelwater, de planten en bomen in het Zocherpark nóg belangrijker. Ook voor biodiversiteit. Het magazine roept bewoners op zich daarvoor in te zetten.
De actievoerders van toen verbazen zich, dat het autoverkeer nog steeds ruim baan krijgt. Volgens Nijssen krijgt de Weerdsingel nog steeds te veel verkeer voor z’n kiezen. De knijp bij de Monicabrug helpt niet genoeg; er zou er een knip moeten komen bij de Daalsetunnel. Enneh, die toegezegde knip onder Hoog Catharijne zodat verkeer niet van zuid naar noord kan, is ook nog steeds niet gerealiseerd.
Openingsfoto: Gezicht op de parkeerplaats op de gedempte Stadsbuitengracht tussen de Nieuwekade en de Weerdsingel W.Z., met op de achtergrond de bebouwing aan de Weerdsingel W.Z., de St.-Monicakerk (Herenweg 99) kort voor de sloop en het kantoorgebouw van de Zwolsche Algemene Verzekeringsmaatschappij (Oudenoord 33). 1977 (Het Utrechts Archief, fotograaf G. van der Haar jr.)
Bewoners & straten
.png)
