Dat blijkt uit de plannen hiervoor waarover de gemeenteraad 18 januari vergadert. Ook aan de orde komen de diverse maatregelen die nodig zijn om het aantal auto’s dat over de singels rijdt te verminderen. In het collegeakkoord is vastgelegd dat die knip er moet komen.

Doel is een aangenamere loop- en fietsverbinding maken tussen station Vaartsche Rijn en de zuidelijke Binnenstad via het Ledig Erf. Voetgangers en fietsers krijgen meer ruimte en ondervinden minder hindernissen. Ook wordt het ov verbeterd.

De nood- en hulpdiensten en buslijn 2 kunnen straks nog wel over het Ledig Erf rijden. Bewoners van het Museumkwartier die vanaf het stadion komen, kunnen hun woning straks nog bereiken via de Venuslaan-her verlengde hiervan: de Abstederdijk- Tolsteegsingel -Tolsteegbrug.

Het college wil alleen nog bestemmingsverkeer toestaan. Nu is 25-35 procent van de auto’s daar van mensen die er niet wonen. Nu kunnen die een ‘weggejaagd’ worden door goede bewegwijzering en irritant veel stoplichten, maar dat levert niet voldoende op.De omgeving (in ambtelijk jargon De Zuidpoort geheten) heeft nu te weinig groen, te veel asfalt en te veel autoverkeer. Daarom wordt het heringericht om het verkeer te vertragen of te laten afnemen.

Fietsers
Het Ledig Erf krijgt de uitstraling van een plein, waar geen enkele verkeersdeelnemer dominant is. Het profiel van de singel met fietsstroken en klinkerstuk in het midden gaat hier niet verder. Dan zou het te veel lijken op een doorfietsroute.
Om fietsers te wijzen waar ze mogen rijden, worden kleuren, belijning, banden of hoogteverschillen ingezet. Ook groenvakken, bomen, lantarenpalen en bankjes maken de inrichting overzichtelijk.De verwachting is dat het aantal fietsers op het Ledig Erf in 2030 met 30-50 procent zal toenemen. Nu nog lopen veel doorgaande fietsroutes over het Ledig Erf. Bedoeling is fietsers deels een andere route te laten kiezen, over aantrekkelijker alternatieven. Aanpassingen van straten en de aanleg van een brug vanuit de Merwedekanaalzone moeten daarvoor zorgen. Er komt in ieder geval geen zogeheten shared space.

De enorme hoeveelheid gestalde fietsen vlakbij het Louis Hartloopercomplex is een probleem. Voor langdurig en grootschalig fietsparkeren is op het Ledig Erf waarschijnlijk alleen ondergronds plek. Plannen hiervoor moeten worden uitgewerkt in het stadsbrede fietsbeleid. 

Fietsstraat?
Een fietsstraat maken van het Ledig Erf is niet haalbaar, zo blijkt uit onderzoek. Op het Ledig Erf tussen Tolsteegsingel en Tolsteegbrug daalt het aantal auto’s na de knip tot ongeveer 6.000 auto’s per dag. Het aantal fietsers ligt daar in 2030 boven de 11.000 per dag. Het stuk tussen Bleekstraat en Tolsteegsingel bestaat uit korte stukje met zeer veelvoetgangers, fietsers en auto’s die het fietspad kruisen. Dat is een nadeel. Voor een fietsstraat is 200-400 auto’s per uur het maximum; op de Kromme Rijnbrug zijn in het drukste uur 500-600 auto’s te verwachten. Door die drukte kan het voor fietsers onveilig voelen, ook is er kans op agressief gedrag van andere verkeersdeelnemers. Daarnaast staan er te veel stoplichten op een kort tracé. 

Groen
Als er door de knip minder autoverkeer over de Catharijnesingel-Zuid rijdt, profiteert het Singelpark daarvan. Het wordt groener. Hopelijk rijdt daar straks alleen bestemmingsverkeer. Het wegdek van de Catharijnesingel-Zuid kan daarom smaller worden; de weg wordt 30-kmzone en fietsstraat. Er ontstaat aan de waterkant ruimte voor meer groen met een wandelpad dat met een hek van de weg wordt gescheiden.
Er ligt ook het voorstel om een Spoorpark aan te leggen: in het talud langs de tram- en spoorlijn tussen het Centraal Station en station Lunetten.  

Bussen
Om de leefbaarheid te bevorderen, is het wenselijk dat er op termijn geen extra lange en gelede bussen meer rijden. Ook zouden het Museumkwartier en Hooch Boulandt beter ontsloten moeten worden door bussen. Een mogelijkheid is om buslijn 2, die nu alleen via de Lange Nieuwstraat en de Catharijnesingel naar het Centraal Station rijdt, via station Vaartsche Rijn te laten rijden. En dan liefst in twee richtingen. Plus vaker.

Station Vaartsche Rijn
De situatie rondom station Vaartsche Rijn is het meest nijpend. Het ontbreekt niet alleen aan ruimte (het station moest in 2016 bóven het water worden gebouwd), maar ook aan horeca, groen. De inpandige fietsenstalling is klein.
Voetgangers wachten te lang bij één van de vele stoplichten op de Vondellaan. De overvolle fietspaden zijn te smal en er is weinig ruimte om als fietser te wachten als je wilt oversteken. Er komen in het plan meer bomen, de zebra’s worden ‘comfortabeler’, klinkers vervangen het asfalt. Onderzocht wordt wat voor kansen er zijn voor extra fietsparkeerplekken (zou dat in de autogarage kunnen?), zodat de chaos onder het station verdwijnt.

Bleekstraat
De knip bij HC (2024) en de toekomstige bij de Vaartscherijnbrug (2025-2026) leiden tot meer verkeer door de Bleekstraat. De gemeente hoopt dat de toename beperkt blijft als parkeren lastig wordt voor mensen van buiten. De Springweggarage gaat op termijn weg en jaarlijks heft Utrecht 50 straatparkeerplaatsen op.
De overlast wordt zoveel mogelijk beperkt door de weg te versmallen/de stoepen en fietspaden te verbreden en stil asfalt aan te brengen. En misschien komen er extra planten en bomen.

2025-2026
In de eerste fase wordt het Ledig Erf heringericht en komt de knip er. Het wegdek van de Bleekstraat wordt smaller; verkeer mag niet vanaf de Baden Powellweg of de Vondellaan de Bleekstraat inrijden. Of dit doorgaat, is de vraag. Zie verderop.
De Catharijnesingel-Zuid (tussen Bartholomeïbrug en Ledig Erf) en de Tolsteegsingel worden tijdelijk ingericht als 30-kmzone. 

2026-2030
Als er budget is, worden onder andere de Catharijnesingel-Zuid en de Tolsteegsingel definitief ingericht als 30 km-zone. 

Bij nader inzien
De gevolgen van een knip op het Ledig Erf en een afslagverbod vanaf de Vondellaan en de Baden-Powellweg naar de Bleekstraat zijn doorgerekend. Wat blijkt? Dat levert de wijdere omgeving te veel autoverkeer op. En het wordt voor fietsers en voetgangers dan lastiger bij station Vaartsche Rijn over te steken van en naar de zuidkant van de stad. Bovendien: de Catharijnesingel en Hooch Boulandt zijn dan lastig bereikbaar voor auto’s. Daarom staat in een bijlage een aanvullend voorstel. Dat is om op de Vondellaan toch toe te staan dat auto’s de Bleekstraat inrijden, dan blijft de Catharijnesingel en het oude AZU bereikbaar. Nadeel: dat levert de Bleekstraat 2500 auto’s per dag extra op. 

Deze maatregel zorgt juist weer voor meer verkeersbewegingen. Daarom staat er nóg een extra voorstel in de bijlage: autoverkeer dat op de Vondellaan rijdt, moet altijd afslaan naar de Bleekstraat. Extra autoverkeer: 5000 per dag.

Sluipverkeer
Niet-bewoners die de Binnenstad goed kennen, zullen wellicht een sluiproute pakken om de knip op het Ledig Erf te omzeilen. Dat betekent: via de Twijnstraat de stad in en via de Oudegracht en de Lange Smeestraat naar de singel.

Het rapport suggereert dat deze route onaantrekkelijk is door de smalle straatjes waar auto’s en langzaam verkeer door elkaar rijden, waar wordt geparkeerd en laden en lossen plaatsvindt. Om mensen van buiten het gevoel te geven dat dit geen doorgaande route is, moet de uitstraling van de Abstederdijk tussen Venuslaan-Tolsteegsingel en die van de Bartholomeïbrug-Catharijnesingel die van een verblijfsgebied worden. En niet lijken op een autoroute.

Om te voorkomen dat aanvoerwegen verderop weer meer verkeer te verwerken krijgen, kunnen straten doodlopend worden gemaakt (Jutfaseweg), eenrichtingverkeer worden (Gansstraat), heringericht worden (Rijnlaan, Waalstraat, Briljantlaan). En door stoplichten kort groen te geven kunnen routes voor automobilisten minder aantrekkelijk worden gemaakt (Venuslaan). Dit heeft echter ook gevolgen voor bestemmingsverkeer, bezorgdiensten, taxi’s en klusjesmensen.

Effect maatregelen
Het autoverkeer op het Ledig Erf zal in theorie afnemen met 60 procent: in het drukste uur zullen dat er 300 zijn. Voor station Vaartsche Rijn langs, op de Vondellaan/Baden-Powellweg, daalt het met 50 procent. Op de Tolsteegsingel vermindert het aantal auto’s met 30 procent.

Op den duur, in 2040, mag alleen nog emissievrij bestemmingsverkeer de Binnenstad in. De Binnenstad wordt verdeeld in kleine gebieden, waartussen doorgaand verkeer niet mag. Dat betekent: omrijden (en meer overlast en uitstoot). En mogelijk: gereguleerde toegang.

De Artist’s impressions © gemeente Utrecht

< naar nieuws-overzicht