Deze muurschilderingen komen van de hand van De Strakke Hand. Sinds een paar jaar is oprichter van het kunstenaarscollectief, Michiel Meulemans er fulltime mee bezig. ‘Wat als hobby begon, mondde uit in professioneel werk. De naam De Strakke Hand had ik al eerder bedacht. Het moest catchy zijn en het mag ook wel iets mysterieus hebben.’

Opdrachtgevers
De aanvragen komen uit verschillende hoeken, van de gemeente, musea, bewonersgroepen tot particulieren. De ene keer is de schildering een exacte reproductie van een kunstwerk, zoals dat van Pyke Koch op de van Asch van Wijckskade, in opdracht van het Centraal Museum. De andere keer hebben ze de vrije hand, zoals met de muurformules. Het project Muurformules, opgezet door natuurkundigen Ingmar Swart en Sander Kempkes en De Strakke Hand heeft tot doel inwoners van de stad kennis te laten maken met baanbrekend wetenschappelijk onderzoek, dat in Utrecht werd gedaan.

7 meter hoge muurschildering, naar het schilderij van Peke Koch waarop hij zijn muze Geertje Koch heeft afgebeeld © Robert Oosterbroek

Er is een huisstijl voor ontwikkeld, met terugkerende elementen zoals verbinding met de omgeving, de typografie, de tijdsgeest, vintage beelden, ingetogen kleurgebruik. Op het Ubica-pand, aan de Telingstraat, is een muurformule te zien van Nobelprijswinnaar Jacobus Henricus van ’t Hoff. Ook elementen uit de tijd dat de wetenschapper leefde zijn er in verwerkt. Zo is er in de achtergrond onder meer het gebouw van de universiteit te zien waar hij onderzoek deed. Een hybride vorm van reproductie en vrije hand vind je terug in de schildering op het pand van restaurant El Qatarijne. In het kader van de herinrichting van het Maria Majorplein werd het collectief gevraagd om een muurschildering te maken. Als voorbeeld werd een kleine, ruwe, vierkante schets van het interieur van de Mariakerk uit 1636 van Pieter Saenrendam gebruikt. Om het werk zo groot te kunnen schilderen werden er elementen toegevoegd. Een paar hondjes kwamen erbij en een zittend meisje met een vioolkoffer, om een link te leggen met het naastgelegen conservatorium. Het geheel is geschilderd in rustieke kleuren, die bij het parkje passen. En samenwerking met ontwerpers zit in de portefeuille. De schildering op de muur van TivoliVredenburg werd in opdracht van en in samenwerking met grafisch ontwerper Hansje van Halen aangebracht.

Muurschildering (2021), 15 meter lang op de blinde buitenmuur achterkant TivoliVredenburg © Luuk Huiskes

Ze liet zich inspireren door het diagonale lijnenspel en de kleuren van de Grote Zaal. Deze schildering is onderdeel van een project om twee straten naast TivoliVredenburg op te knappen.

Werkwijze
Eerst wordt de uitvoerbaarheid van het ontwerp grondig getest. ‘We maken teststukken op soortgelijke ondergrond. Daar gaat soms een traject van een paar jaar overheen.’ Het digitale ontwerp wordt vertaald naar een bouwtekening.

Muurschildering Oosterkade, vervaardigd in 2020. Een eerbetoon aan natuurkundige Leonard Ornstein © Robert Oosterbroek

Alles wordt uitgemeten en exact op schaal gemaakt. Bij de uitvoering wordt er soms met projectie gewerkt, soms uit de losse pols met een deel van de bouwtekening in de hand. Iedereen krijgt van tevoren de bouwtekening opgedeeld in een aantal gelamineerde pagina’s met de exacte maten erbij. ‘We werken met hoogwerkers, om grote hoogtes te kunnen bereiken. We beginnen in een hoek, 20 cm van boven met een lijn. Zo lopen we de bouwtekening na.’ De opgezette lijntekening geeft aanknopingspunten. Een aantal keren per dag nemen de kunstenaars afstand van de muurschildering. Ze komen van de hoogwerker naar beneden, om te kijken hoe alles er op staat. En er wordt dan ook onderling overlegd, met de bouwtekeningen in de hand. ‘En je wil je zeebenen natuurlijk ook even tot rust laten komen.’ Als het regent stoppen ze met schilderen, tenzij het miezert, dan wordt er gewoon doorgewerkt.

Team
Het uitvoerend team bestaat uit 12 personen, van studenten tot 50-plussers. Jong en oud delen op grote hoogte hun levenservaringen.

Vervaardiging exacte kopie van het originele Nijntje standbeeld (Piet Paris) voor buiten het Nijntje Museum © Robert Oosterbroek

‘We hebben veel dames, bijna driekwart.’ Nieuwe teamleden, met een grafische of kunstacademieachtergrond, komen binnen met een voorkeur. De een is goed in lettertjes, de ander in gezichten. Ze worden wel getraind om uiteindelijk allround te zijn. ‘Iedereen moet wel alles kunnen en mee kunnen denken met het ontwerp.’ Dat is de reden dat ze sinds drie jaar werken met leerlingen van het Nimeto. Zij hebben onder andere ook verstand van hechting van de verf op diverse ondergronden. Na de stage kan diegene een bijbaan of een vaste baan bij het collectief krijgen. ‘Ik ben heel trots op dat we een basis creëren voor die jonge mensen.’ 

In oktober zal de binnenstad verrijkt worden met een nieuwe muurschildering. Het is een eerbetoon aan Caroline Emilie Bleeker (1897 - 1985) die in 1928 in Utrecht bij Ornstein promoveerde. Deze natuurkundige richtte in 1930 een adviesbureau op en gaf voorlichting aan wetenschappelijke laboratoria en industrieën over het ontwerp en de bouw van instrumenten.
 

< naar nieuws-overzicht