Vier uriliften telt de Utrechtse Binnenstad. Om precies te zijn: 4x de combi-variant. Dat zijn twee roestvrijstalen mannenurinoirs, een afsluitbaar vrouwentoilet en een touch free handenwasunit. De gevaartes zijn verzinkbaar. Per uur kunnen 150 tot 180 mensen er gebruik van maken; de Combi verwerkt dan zo’n 300 tot 360 liter urine.
De eerste twee uriliften werden in 2018 geplaatst op het Janskerkhof. Dat jaar kwam er ook eentje op de Mariaplaats. De laatste van de vier werd dit jaar geïnstalleerd op het Lucasbolwerk. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de plascomplexen alleen tijdens uitgaansdagen zouden opstijgen. En daarna weer ondergronds zouden gaan. Maar omdat veel cafés nu vanwege corona overdag gesloten zijn en dus geen plasgelegenheid bieden, staan de uriliften nu continu omhoog.
Ze zijn geplaatst door de Pop-Up Toilet Company uit Apeldoorn. Dat bedrijf maakt sinds 1989 openbaar sanitair. In 1999 werd directeur Marco Schimmel door Apeldoorn gevraagd een oplossing te bedenken tegen het wildplassen in uitgaansgebieden. Dus ontwikkelde het bedrijf een verzinkbaar toilet. Dat schuift als een telescoop in elkaar, hydraulische cilinders laten de urilift 1,5 meter de grond in zakken. Kosten van zo’n unit: rond de ton. De Combi kan niet overal neergezet worden. Er zijn technische voorwaarden. Zo moet water dicht in de buurt zijn; hetzelfde geldt voor een aansluiting op het riool.
Ander criterium: zichtbaarheid. De twee mannenurinoirs zijn namelijk open. ‘Weliswaar zie je alleen de rug en bieden de zijkanten privacy, maar toch. De aanblik mag geen aanstoot geven.’ Daarnaast is een logische plek van belang. De urilift moet meteen in het oog springen van de man met aandrang, zodat deze niet een muur opzoekt. En hij moet voorkomen dat vrouwen met hoge nood tussen de geparkeerde auto’s hurken.
Been breken
Het gebouwtje is gemaakt van dik roestvrij staal. ’s Nachts willen mensen met een slokje op zich nog wel eens anders gedragen, daarom hebben wij de urilift hufterproof gemaakt. Schopt iemand ertegen, dan breekt hij eerder zijn been dan dat de toiletten schade oplopen.’ Toch is er wel vandalisme. Indien nodig, verwijdert Pop-Up Toilet elke maand graffiti. ‘Soms vinden schoonmakers kleding in de pot van de vrouweneenheid. Bedoeling: de boel verstoppen.’ De rvs toiletten worden automatisch gereinigd met water, zeep en desinfectans: die van de vrouwen na elke plasbeurt, die van de mannen zes keer per uur. Dagelijks worden de uriliften gecontroleerd en wordt het papier bijgevuld. De Utrechtse binnenstad zou veel meer van deze gebouwtjes kwijt kunnen, betoogt Horst. ‘Vergelijk het maar met Amsterdam – daar zijn er tegen de 20 in het uitgaansgebied.’