Daijiro Tak van Rijschool Utrecht – begonnen vanuit de Nathanaelspoort – en Jeremy Koot van paaltjesreparatiebedrijf Koot Infrawerken vermoeden: vooral de busjes van pakketbezorgers veroorzaken deze schade.

De staanders verschenen deze zomer op de grachten en de toeleidingsstraten. Ze versmallen de weg, zodat te brede en dus te zware trucks er niet door kunnen. Om de werf- en straatkelders te beschermen.

Middendoor
‘Mijn leerlingen zijn de eerste keer zenuwachtig over de paaltjes. Ze zitten met samengeknepen billen, zijn bang dat ze iets raken’, vertelt Tak. ‘Ik zeg altijd: in het midden erdoorheen. Soms gaat dat mis en rijden ze te veel links of rechts. Onwillekeurig trek ik dan mijn been op, net als wanneer ze dreigen de stoep te raken.’


Op de Nieuwegracht © Michael Kooren

Na een paar keer de horde nemen, vermindert de spanning. ‘Maar bij de ene straat is de tussenruimte groter dan bij de andere. De leerlingen zeggen soms: het lijkt hier wel breder. Is het juist smaller, dan begint het stressen opnieuw.’ Wanneer gaat het mis? Tak: ‘Als ze de bocht te krap nemen. Dan kom je er met de auto niet recht voor en kun je met de kont van de wagen nog een paaltje aantikken.’

De obstakels zijn voor beginnende (en iets te vlotte) automobilisten ‘superirritant’, maar wel nodig. ‘Bovendien: je ziet ze ook in andere steden. Zo weren ze ook dieselvrachtverkeer vanwege de luchtkwaliteit.’

Lastig draaien 

Tak ziet met name pakketbezorgers ‘erdoorheen rammen’. ‘Voor bestuurders van bussen die net geen vrachtauto zijn maar wel die lengte hebben, is het lastiger de draai goed te maken. Ze steken te vroeg in; de rail achterop blijft dan net achter zo’n paaltje hangen. Dan schaven ze de bekleding eraf of trekken het uit de grond.’

De rijinstructeur ziet af en toe zo’n aanrijdinkje gebeuren. ‘Waarschijnlijk voelen die bestuurders dat niet eens. Dan roepen omstanders: je hebt iets geraakt! Niet iedereen stapt dan uit. Tijdsdruk, hè?!’


Op de Twijnstraat © Michael Kooren

Koot Infrawerken herstelt voor de gemeente de schade en vervangt kapotte exemplaren. Jeremy Koot zegt het netjes: ‘Veel mensen kunnen minder goed rijden dan ze zelf denken.’ Als een bestuurder de reflectiestrepen eraf schuurt raakt diegene het duurste stukje van de paal. ‘Soms kunnen we dat nog vervangen - het zijn stickers.’

Flexpalen 

De barrières zijn van plastic, vandaar dat ze makkelijk scheuren of breken. Koot legt uit: ‘Het zijn flexpalen; die hóren mee te bewegen vanwege de brandweer en andere hulpdiensten. Als die met spoed ergens naartoe moeten, hebben ze geen tijd de sleutel te zoeken, uit te stappen, paaltjes uit de grond te halen en netjes aan de kant te leggen. Ze rijden ze desnoods kapot.’

Wanneer gaat het mis? Tak: ‘Als ze de bocht te krap nemen. Dan kom je er met de auto niet recht voor en kun je met de kont van de wagen

Als iemand van Koot Infrawerken repareert of vervangt, krijgt zo’n medewerker vaak commentaar van omwonenden of voorbijgangers. ‘De paaltjes passen niet in het straatbeeld, staan er onhandig, de knipperende lampjes irriteren. Of mensen zijn juist blij met deze blokkades. Hoe dan ook: iedereen vindt er iets van.’ 

Maatregelen
Aslastbeperking: Zadelstraat, ’t Hoogt, Haverstraat, Springweg Vrachtwagenverbod: Oudegracht, (Kromme) Nieuwegracht, Plompetorengracht en Drift 

Tijdelijke paaltjes: Oudegracht, Nieuwegracht, Plompetorengracht, Drift, Trans, Twijnstraat, Brigittenstraat, Drakenburgstraat en Bijlhouwerstraat. De gemeente komt begin 2022 met plannen voor een ‘robuuste breedtebeperking’. 
 Cameraherkenning: na een proef van 14 dagen in oktober/november zijn in Utrecht plannen voor camerahandhaving met kentekenherkenning. 

Fietser en voetganger krijgen meer ruimte

Ineke Inklaar | 30 september 2021

Meer plek voor fietsers en voetgangers, minder voor rijdende en parkerende automobilisten. Misschien een tram... In de Binnenstad staat qua verkeer heel wat te gebeuren. Een uitleg.

Binnenstad wordt autoluw
Mobiliteitswethouder Lot van Hooijdonk: De Binnenstad wordt niet autovrij, wel autoluw. Het autogebruik moet gelijk blijven, ondanks de groei van de stad. Zo houden we die gezond én bereikbaar. Binnenstadsbewoners kunnen te allen tijde bij hun woning komen om mensen af te zetten en te laden of lossen.’ De Binnenstad is belangrijk voor zowel bewoners, ondernemers als bezoekers. En voor automobilisten, vrachtrijders, fietsers en wandelaars. ‘Die komen samen in een kleine historische ruimte. Aan het bestuur de taak op de belangen van alle doelgroepen te letten. Dat is evenwichtskunst.’

Minder parkeerplaatsen auto
Het wordt lastiger om de eigen auto vlakbij op straat te parkeren; hetzelfde geldt voor visite. Utrecht wil het aantal parkeerplaatsen-buiten de komende jaren met jaarlijks met 0,5 tot 1 procent (750 tot 1500 plaatsen) verminderen. De vrijgekomen ruimte komt beschikbaar voor groen, spelen of ‘hangen’. De Oudegracht en het Janskerkhof zijn als eerste aan de beurt voor het weghalen van (enkele) parkeerplaatsen. Bewoners raken steeds meer aangewezen op de 20 parkeergarages in de Binnenstad of aan de rand ervan. Ook kunnen ze buiten de wijk parkeren. De gemeente onderhandelt met Klépierre eigenaar van Hoog Catharijne - over bewonersparkeerplekken in de garages bij HC. De Springweggarage wordt in 2028 gesloopt. Bij het opheffen van parkeerplaatsen mag de loopafstand naar een parkeergarage voor een Binnenstadsbewoner maximaal 750 m zijn. Van Hooijdonk: ‘Mensen met een beperking zullen hun plek in de nabijheid van hun woning behouden.’

Meer parkeerplaatsen fiets
Voor fietsen moet er meer parkeerplek komen. Utrecht wil in de Binnenstad 9000 nieuwe fietsparkeerplaatsen maken, waarvan 5000 rond Hoog Catharijne – eventueel in de parkeergarages daar. Verder moeten er nog eens zo’n 2000 plekken komen in bewaakte stallingen en 2000 plekken op straat. Als één autoparkeerplaats wordt opgeheven, levert dat tien fietsparkeerplaatsen op.

Zuidpoort
De Binnenstad blijft met de auto bereikbaar voor bestemmingsverkeer, misschien wordt dat wel lastiger. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Zuidpoort: over de Tolsteegbarrière is straks geen doorgaand verkeer meer mogelijk. De wethouder: ‘Dit gebied willen we meer inrichten voor voetgangers en fietsers, ook vanwege de looproute Vaartsche Rijncentrum.’ Het autoverkeer vanaf de Venuslaan wordt omgeleid; idem dito vanaf de Catharijnesingel. ‘Bestemmingsverkeer –bewoners maar ook vrachtrijders – krijgt via een intelligent toegangssysteem doorgang over het Ledig Erf. Voor de uitwerking van de plannen voor dit gebied hadden we een participatietraject. Daarin bekeken bewoners, ondernemers, bezoekers, belangenverenigingen en andere betrokkenen zes varianten. Dit leidde tot twee nieuwe varianten die nu worden onderzocht.’ De een maakt doorgaand verkeer onmogelijk en gaat met camera’s werken voor de uitzonderingen. De ander is een mildere optie, waarbij doorgaand verkeer mogelijk blijft.

Tram ondergronds?
De stadsas Vredenburg-Nobelstraat-stadsschouwburg is erg druk, met dagelijks ruim 1500 bussen en veel doorgaand verkeer. Van Hooijdonk: ‘We willen het doorgaande verkeer daar weren. Zo creëren we ruimte voor de voetganger en voor groen, zodat je er prettig kunt verblijven. Ook kijken we naar alternatieven voor het busverkeer. Hoewel steeds meer bussen elektrisch rijden, past dit vervoermiddel toch minder in een attractief voetgangersgebied. We denken na over een tramlijn. Nog mooier zou een ondergrondse verbinding zijn, maar dat zal nog een tijd duren voordat dit kan. Belangrijk is wel dat je met het ov makkelijk op diverse plekken in de Binnenstad kunt komen.’

Nul uitstoot
Streven is dat vanaf 2030 het personenverkeer in de Binnenstad uitstootvrij wordt. In 2025 komt er al een zero-emissiezone voor bestelbusjes en vrachtverkeer. In datzelfde jaar zullen alle nieuwe bussen in de stad emissieloos zijn, vanaf 2028 ook alle bestaande bussen.

Mobiliteitsplan 2040
In het Mobiliteitsplan 2040 voor de hele stad Utrecht gaat de voorkeur uit naar schone manieren van vervoer die zo min mogelijk ruimte innemen. Dus openbaar vervoer, fietsen en lopen. Dat maakt de lucht schoner en de straten rustiger en veiliger. ‘Het doorgaande verkeer wordt om de stad heen geleid, maar alle bestemmingen blijven per auto bereikbaar voor bijvoorbeeld bewoners, aannemers en vrachtverkeer, hoewel niet altijd via de kortste of snelste route.’ 

Wethouder Lot van Hooijdonk bij de opening van de fietsenstalling onder House Modernes © Luuk Huiskes

Jaarlijks verdwijnen er 750-1500 parkeerplaatsen

Bericht van de gemeente | 18 november 2021

Utrecht wil meer ruimte en groen creëren door het aantal parkeerplaatsen de komende jaren met jaarlijks 0,5 tot 1 procent te verminderen. Dat zijn zo’n 750 tot 1500 plaatsen per jaar. Verder wil de stad het autoparkeren met twee wielen op de stoep in oude woonwijken geleidelijk afbouwen. Met name in de binnenstad moeten meer mogelijkheden komen om fietsen te stallen. De voornemens staan in nieuwe onderdelen van het parkeerbeleid, die het college donderdag naar de gemeenteraad stuurde. Bewoners kunnen t/m 31 december op de plannen reageren, waarna de plannen worden aangepast en de raad een besluit neemt.

Met het nieuwe beleid zet Utrecht in op gezonde groei van de mobiliteit en een stad die voor iedereen bereikbaar en leefbaar blijft. Doel is om duurzame mobiliteit als fietsen, lopen en reizen met openbaar vervoer te stimuleren. Het autogebruik moet gelijk blijven, ondanks de groei van de stad. Door het opheffen van parkeerplaatsen ontstaat ruimte voor lopen, fietsen, groen, spelen of verblijven. Bewoners en ondernemers kunnen zelf met initiatieven komen hoe ze de vrijgekomen ruimte in hun straat willen benutten. De gemeente ondersteunt hierbij.  

In de binnenstad moeten 9000 nieuwe fietsparkeerplaatsen komen, waarvan 5000 rond Hoog Catharijne. De gemeente is in gesprek met eigenaar Klepierre om een deel van de parkeergarages hiervoor te gebruiken. Verder moeten er nog eens zo’n 2000 plekken komen in bewaakte stallingen en 2000 plekken op straat. Ook kijkt de stad naar dubbelgebruik van stallingen bij stations op het USP, zodat deze niet alleen doordeweeks maar ook ’s avonds en in het weekend goed gebruikt kunnen worden. Het verruilen van autoparkeerplaatsen voor fietsparkeerplaatsen is ook een manier om meer stallingsplekken te realiseren. Eén autoparkeerplaats levert tien fietsparkeerplaatsen op.

30 procent parkeerautomaten verdwijnt
De stad wil de komende jaren zo’n 30 procent van de bijna 900 parkeerautomaten in de stad verwijderen. Steeds meer automobilisten betalen parkeergeld via een app, waardoor de automaten steeds minder gebruikt worden. De verwijderde automaten worden opgeknapt en hergebruikt in buurten waar betaald parkeren komt. Overal blijft een parkeerautomaat beschikbaar binnen 175 meter. Zo’n 60 procent van de kortparkeerders maakt gebruikt van belparkeren.

Inspraak
De parkeervisie is verdeeld in zes modules, waarvan het college nu de laatste vier vrijgeeft voor inspraak. De uitwerkingen van het parkeerbeleid op de onderdelen fietsparkeren, toegankelijkheid, parkeerhubs en openbare ruimte zijn te zien op de webpagina parkeervisie. Reageren kan t/m vrijdag 31 december. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden voor de online informatiebijeenkomsten op dinsdag 30 november en dinsdag 7 december.

Minder parkeerplek bij nieuwe woningen

Ineke Inklaar | 30 september 2021

Bij nieuwbouw in de Binnenstad mogen minder parkeerplaatsen komen dan in het verleden. Was er eerder sprake van een minimum en een maximum; in de Parkeernormen 2021 wordt standaard uitgegaan van een minimum aantal plekken.

Dat staat in een raadsbrief van wethouder Lot van Hooijdonk. De veranderde norm raakt overigens niet alleen toekomstige bewoners, maar ook bezoekers die met de auto komen. Ook voor hen is minder plek in de Binnenstad.
 
0,38 parkeerplaats
Eerst de toekomstige bewoners. Op hoeveel parkeerplek kunnen zij rekenen? Ter vergelijking staat achter het voorgestelde aantal plaatsen tussen haakjes wat de eerdere maximumnorm was.

-bij een appartement mag 0,38 parkeerplaats worden gerealiseerd (eerder maximum was 0,8)
-bij een woning van 55-80 m2 mag 0,83 parkeerplaats komen (eerder max: 1,2)
-een eengezinswoning van 80-130 m2 heeft recht op 0,9 (eerder max 1,4) parkeerplaats
-de grotere panden (meer dan 130 m2) moeten het doen met 0,8 parkeerplaats (eerder max 1,5).

Deze aanpassing is volgens de wethouder goed voor de economische vitaliteit, leefbaarheid en bereikbaarheid. Bovendien: waar geen parkeerplaats nodig is, kan eventueel gebouwd worden of iets anders komen. Van Hooijdonk schrijft: ‘Het is bovendien de ervaring dat ontwikkelaars en woningcorporaties bijna altijd kiezen voor de minimumnorm. Er zijn geen signalen bekend dat de normen te laag zijn.’

Ze verwacht niet dat Binnenstadsbewoners en hun bezoekers bij schaarsere plekken zullen uitwijken naar aanpalende buurten. Daar geldt immers (ook) betaald parkeren. Dat voorkomt volgens haar dat ‘eventuele nadelige gevolgen’ worden afgewenteld op de omgeving. 
 
Minder autobezit
Van Hooijdonk vindt de aanpassing verantwoord op basis van de trend, dat het aantal huishoudens in de Binnenstad met een auto licht is gedaald. In 2012 beschikte 1 op de 4 huishoudens daar over een auto; in 2019 (de laatste keer dat het autogebruik werd gepeild) betrof dat 1 op de 3,5 huishoudens.

Overigens zijn er nog steeds huishoudens met twee auto’s; maar ook dat percentage daalt. In 2012 ging dat om zo’n 10 procent; zeven jaar later naderde dat percentage de 4 procent.
Binnenstadsbewoners hebben trouwens sowieso minder auto’s dan andere Utrechters. In de andere wijken was en is het percentage autobezitters gelijk gebleven op gemiddeld 84 (!) procent.
 
Visite
Ook voor visite die met de auto komt, zal minder ruimte worden vrijgemaakt. De reden: volgens de gemeentetellingen komt in de Binnenstad minder bezoek met de auto dan in andere wijken. De voorgestelde norm is 0,1 parkeerplaats per woning. Dit was eerder 0,25 tot 0,3.

Tijdelijke ontheffing vrachtwagenverbod mogelijk

Ineke Inklaar | 20 september 2021

Het vrachtwagenverbod wordt uitgebreid in het zuidelijk deel van de Binnenstad. Vrachtauto’s kúnnen een tijdelijke ontheffing krijgen. Per keer weegt de gemeente af of deze toestemming noodzakelijk is. Dat ‘ja’ komt er niet voor een route die over werfkelders leidt. Tenzij er echt sprake is van ‘een bijzondere omstandigheid’.

Dat staat in een recent verkeersbesluit. De procedure voor een tijdelijke ontheffing is dit weekeinde ingegaan en geldt voor stukken Oudegracht, de Twijnstraat, het Geertekerkhof, de Tolsteegbarrière, Bijlhouwerstraat en Diaconessenstraat.
 
Geen alternatief
Bij zo’n aanvraag voor ontheffing weegt de gemeente af onder welke voorwaarden zij een eenmalige toestemming verleent. De aanvrager moet wel aantonen dat hij geen andere mogelijkheid heeft om iets af te leveren of op te halen. Boa’s controleren of vrachtauto’s ergens mogen komen op basis van de kentekens. Personenauto’s en (lichte) bestelbussen mogen wel over de grachten rijden.

De gemeente herziet hiermee een eerder verkeersbesluit. Daarin stond dat er geen enkele ontheffing mogelijk was voor vrachtwagen om in het wervengebied te rijden. De bezwaarschriften dier daartegen waren ingediend zijn gedeeltelijk gegrond verklaard.

Een totaal vrachtwagenverbod raakt de belangen van de bewoners en bedrijven onevenredig, constateert de gemeente nu. Zo’n algemeen nee tegen trucks is een onevenredige zware maatregel. Sommige bedrijven zijn bijvoorbeeld afhankelijk van leveranties door trucks.

De gemeente onderzoekt wat de belastbaarheid is van werfkelders. Probleem is: die zijn nog niet allemaal in kaart en van een deel is de eigenaar niet bekend. Hoe dan ook gelden nu in het wervengebied al regels: verkeer mag niet langer dan 9 meter zijn.

Ook geldt er een aslastbeperking van 2 en 4 ton. Dat is nodig om schade te voorkomen aan de monumenten, wegen en bruggen te voorkomen. Desondanks rijdt er te veel zwaar verkeer over de grachten. 

Oudegracht in 2025 parkeervrij

Ben Nijssen | 3 juni 2021

Nog dit jaar worden 40 parkeerplaatsen op de Oudegracht opgeheven, 30 op de Tolsteegzijde en 10 aan de Weerdzijde. De komende vijf jaar verdwijnt steeds opnieuw een 40-tal plaatsen waardoor in 2025 de Oudegracht parkeervrij kan zijn. Wat betekent dit voor de (niet-)autobezitters in de Binnenstad?

Ook de Paardenveldgarage staat op de nominatie om te worden gesloopt. De onderhandeling hierover tussen gemeente en eigenaar loopt nu in het diepste geheim. Een parkeervergunning op straat kost een bewoner 88,68 euro per kwartaal, in één van de zes garages is dit 289,50 euro. Er zijn niet alleen wachtlijsten voor een vergunning in een garage, maar ook voor die op straat. In de omgeving van de Springweg gaat dit om 76 wachtenden en in Wijk C om 17. Volgens de omgevingsvisie wordt niet alleen de Oudegracht parkeervrij, maar ook de andere grachten en het Janskerkhof.

Straatplek
De gemeente kan een bewoner niet dwingen een straatparkeervergunning in te wisselen voor eentje in een parkeergarage. Eerst werd alleen een plek op straat opgeheven als een straatvergunninghouder vrijwillig overstapte op een garagevergunning. Dit gaat, zoals te verwachten, echter erg langzaam. Daarom wordt een straatplek die vrijkomt (bijvoorbeeld door verhuizing) niet meer benut voor een nieuwe vergunning. Uit het algemene verloop van de vergunningen blijkt dat dan in zo’n twee à drie jaar alle plekken op de Oudegracht kunnen worden opgeheven. Dit schetst overigens tegelijkertijd de grote doorstroming van bewoners binnen de singels. Er wordt beweerd dat het aantal autobezitters in de Binnenstad afneemt. De vraag is in hoeverre dit klopt. We weten dat het percentage huishoudens met een auto afneemt. Het aantal huishoudens neemt echter steeds meer toe, vooral door de eenpersoonshuishoudens die vaak in kleine appartementen wonen. Bij veel van deze appartementen hebben de bewoners geen recht hebben op een parkeervergunning. Dus: het percentage huishoudens met een auto daalt, maar niet het aantal auto’s.

Parkeerdruk
De parkeerdruk neemt bij het verdwijnen van parkeerplaatsen toe. Immers: bezoekers en klusbedrijven mogen de overgebleven plaatsen ook gebruiken. In haar reactie op de omgevingsvisie stelt de actiegroep Binnenstad030 dat er bij het parkeervrij maken van delen van de Binnenstad wel rekening dient te worden gehouden met invalidenparkeerplaatsen. Maar ook met - op korte loopafstand - kortparkeerplaatsen voor zorgmedewerkers, voor bewoners die willen laden en lossen en voor klusbedrijven. De actiegroep is, mits aan deze voorwaarden wordt voldaan, niet tegen het parkeervrij maken. De opgeheven wijkraad heeft indertijd via een wijkraadpleging ook vastgesteld dat de bereidheid om de grachten parkeervrij te maken groot was. De wijkraad stelde toen dat dit gepaard moest gaan met het opheffen van plekken voor bezoekers. Toen en ook nu wil de gemeente hier niet aan omdat ze hierdoor veel inkomsten misloopt.

< naar dossiers-overzicht